Klik hier om de bestemming te verkennen !
De broederschappen van Waals-Brabant
Bent u geïnteresseerd in tradities en proeverijen van streekproducten, dan bent u op het goede adres! De leden van de broederschappen van Waals-Brabant, voorzien van hun toga, schort of cape, zetten met smaak en ernst de folkloristische en smaakgewoontes van onze streek verder. De bereidingen worden beoordeeld zodat iedereen, amateur of expert, een ambachtelijk kwaliteitsproduct kan proeven op een plaats voorzien van het kwaliteitslabel.
Naast het waken over de kwaliteit van de traditionele bereidingen, delen de broederschappen dit erfgoed tijdens sociale en folkloristische evenementen, soms met een liefdadigheidsdoel.
Sommige broederschappen zijn erkend door de ‘Grand Conseil de la Tradition Gastronomique et Culturelle de Wallonie et de Bruxelles’. Deze beperkte kring stelt zich ieder jaar voor aan het publiek. In 2019 vindt het evenement plaats op 18 augustus in het Kasteel van Hélécine.
We moeten wel beginnen met een beetje Waals want… I provnèt di mots k’ ont ddja stî rapoûlés dvant. Dus, zin om te testen? Bier, wijn, taart, kaas, ham of worst… 11 broederschappen staan garant voor de authenticiteit van de recepten, waken over de fabricatiegeheimen en houden vooral de folklore en de tradities in ere rond de producten van Waals-Brabant. Ontdek ze hierna.
Genappe
La confrérie du Pays du Lothier waakt over de specialiteiten van Genappe: de taart met rijstgriesmeel en het Bière du Lothier.
De kleding van het broederschap heeft de kleuren van Genappe: blauw en geel. Ze omvat een marineblauwe cape, afgezet met goud en hermelijn, en een achthoekige muts die de 8 dorpen van de gemeente voorstelt.
Hun devies? ‘Grand au pu p’tit, mé toudis malés, nous astons droci pou bé nos régallé : l’a no taute et l’meilleu des fromadje, avè l’bire, l’charcutreye, is font bia ménadje… Pouqwè d’aller bé long, hours dè no ville ? Pinsons bé qu’ailleurs ils n’sont ni pus subtils’. Wat vrij vertaald (maar helaas niet meer rijmt) neerkomt op: Groot of klein, maar altijd schalks, wij zijn van hier om ons te goed te doen: er is onze taart en het beste van de kazen, met bier, fijne vleeswaren, dat gaat goed samen… Waarom verder gaan, buiten onze stad? Je moet weten dat ze elders niet fijner zijn.’
Praktische informatie
KAPITTEL: de 1e zaterdag van oktober.
CONTACT: 067/77.19.79 – confreriedulothier@gmail.com
Facebook: Confrerie Du Lothier Genappe – www.confreriedulothier.com
Grez-Doiceau
La confrérie Blancs Gilets Mougneux d’Hatches van Grez-Doiceau laat ons met Hatches een nieuwe versie ontdekken van het gezegde ‘Dans le cochon tout est bon’ (Aan het varken is alles lekker). Hatches is een combinatie zoet-hartig rond varkensvlees, die men eet met bruin brood.
De broeders zijn gekleed met het traditioneel kostuum van de Blancs-Gilets (naam die men geeft aan de inwoners van Grez). Het kostuum bestaat uit een zwart gestreepte broek, een zwarte vest, een gestreept hemd, een wit gilet en een vlinderdas met daarboven een witte cape. Voor de dames is de broek vervangen door een lange zwarte rok. Een bolhoed vervolledigt het tenue van de heren. Rond hun nek hangt een medaille met de afbeelding van de ketel waarin vroeger het recept werd klaargemaakt.
Praktische informatie
KAPITTEL: de laatste zondag van augustus.
CONTACT: 010/84.43.82 – blancs.gilets@outlook.be
Ittre
La confrérie dèl Tarte au Crastofé werd opgericht in 2002. Oorspronkelijk stond ze in het teken van de vernieuwing van de kapel van Notre-Dame de la Consolation. Toen ontstond het idee om op basis van verschillende oude recepten die hier en daar gevonden waren, de fameuze ‘tarte au crastofé’ opnieuw tot leven te roepen, een gastronomische specialiteit van Ittre op basis van vette kaas.
De kledij van de leden heeft de kleuren van deze Waals-Brabantse gemeente: groen, rood en zilver. Manneken-Pis werd op 18 september 2010 ingewijd als lid en kreeg zo zijn 852e kostuum.
Praktische informatie
KAPITTEL: de 3e zaterdag van maart in pare jaren.
CONTACT: 067/34.23.20
secretariat@maguinvreux.be – www.crastofe.be
Jodoigne
La confrérie del Blanke doreye de djodogne werd in 1984 opgericht in het oosten van Waals-Brabant. Het doel was de promotie van de fabricatie en de proeverij van de kaastaart ‘Lë Blanke Doréye’, animatie verzorgen in de stad Jodoigne en hulp verlenen aan minderbedeelden.
De kledij van de leden bestaat uit een goudkleurige fluwelen cape met zwarte boord, die herinnert aan de kleur van de taart. De mannen dragen een driekantige steek. Rond de hals dragen ze een medaille met de afbeelding van de heks van Jodoigne, ‘la Gadale’, gezeten op haar bezem, terwijl ze een Blanke Dorèye brengt naar minderbedeelden.
Praktische informatie
KAPITTEL: de laatste zaterdag van mei.
CONTACT : 010/81.04.89 – verleye.jacques@skynet.be
Piétrain
In het hart van Jodoigne onderscheidt Piétrain zich door zijn varkensteelt. Het is een ras met vier hammen, dat 70% vlees en weinig vet bevat. De ‘Noix de Piétrain’ (hamnoot) wordt bereid door 2 vrouwelijke collega’s. Er wordt zeezout aan toegevoegd, samen met 7 geheime soorten kruiden. En men drinkt er het ambachtelijk bier ‘la Piétrain’ bij. Dat zijn de twee producten waarvoor de confrérie de l’ordre du Cochon de Piétrain van Waals-Brabant promotie maakt.
Het broederschap heeft 2 emblemen. Om te beginnen zijn vaandel in marineblauw met een afbeelding van de Aarde omgeven door korenaren en centraal een Piétrain varken, met in gouden letters de naam van het broederschap en het jaar van de stichting. Een dan is er ook nog een varken dat gehouwen in uit steen van Gobertange.
De leden van het broederschap dragen een wijnkleurige kiel afgeboord met roze en zwart, met een zwarte broek of rok. Dat wordt aangevuld met een platte strohoed en een vergulden medaille met de afbeelding van een varken, die aan een zwart en roze lint hangt.
Praktische informatie
KAPITTEL: de laatste zaterdag van december voor Kerstmis in de pare jaren.
CONTACT: 010/60.33.19 (avond en weekend) / 0478/22.12.81 – confrerie.cochon.pietrain@live.be
Facebook: Confrérie de l’Ordre du Cochon Piétrain
Nivelles
Op 21 september 1980 werd de confrérie dèl Târte al djote boven de doopvont gehouden. Het broederschap werd opgericht door een groep inwoners van Nivelles met als doel het behoud van een cultureel, folkloristisch en gastronomisch erfgoed van de stad: de Tarte al Djote. Men praat voor het eerst over deze hartige taart van Waals-Brabant in 1218. Iedere maand komen de leden samen om producten punten te geven.
De kleding van deze Ridders bestaat uit een lange toga in donker marineblauw fluweel, afgezet met wit hermelijn, een lint met medaille en een schouderversiersel.
Praktische informatie
KAPITTEL: februari + organisatie van de Katamay de eerste zondag van mei.
CONTACT: www.djote.be – info@djote.be
Facebook: La Confrérîye del Târte al Djote
La confrérie Jean de Nivelles is geïnspireerd op de kleine jacquemart die als krijger aan de zuidelijke toren van de St-Gertrudis kapittelkerk hangt, gekleed in geelkoper en voorzien van een hamer. Het was de bedoeling een bier te creëren ter herdenking van de 32 brouwerijen die Nivelles ooit telde en dat goed samenging met de Tarte al Djote. De eersteling was de Archiduc en de tweede generatie kreeg de naam Djan d’Nivèle (voorheen Jean de Nivelles).
De kleding van de leden bestaat uit een wit hemd met opgerolde mouwen, een ketting of lint met een medaille, een surcot in lichtbruin fluweel met de rug en mouwen in zwarte zijde, borstzakken met kleppen, insigne en rugceintuur, en verder een brouwerskiel in ecru vlas en een bruine geribde fluwelen broek.
Praktische informatie
CONTACT: info@confreriejdn.be
La consœurie des Secrets de Dame Gertrude onstond in 2009 in Nivelles. Het is het enige vrouwelijke ‘zusterschap’ in Waals-Brabant en biedt een bereiding die verwant is met mastellen en ‘couques de Dinant’: Canestia. Onder zijn vroegere benaming ‘Bonbon de Nivelles’ of Canestia van Nivelles, werd deze lichtzoete gedroogde koek in de 7e eeuw door Gertrudis aangeboden aan haar gasten. Het zeer vrouwelijke kostuum van de zusters werd gecreëerd door een styliste en een ontwerpster van juwelen. Het is zwart en wit met een groenblauwe afwerking. Het zwart en wit manteltje, opgefleurd met een speld, is traditioneel, de snit is modern. Verder is de mantel versierd met verschillende details die verwijzen naar de geschiedenis van Gertrudis zoals de kapittelkerk en een staf.
Praktische informatie
CONTACT: consoeurie@consoeuriedessercretsdedamegertrude.be www.consoeuriedessecretsdedamegertrude.be
Orp-Jauche
La confrérie des Mougneûs d’vete trëpe propageert de groene worst met boerenkool van Orp-le Petit en de verzamelkreet van de leden luidt ‘C’ennè!’. Een legende vertelt dat in 1830 Waalse troepen halt hielden in Orp-le-Petit tijdens hun bevrijdingstocht naar Brussel. Zij kregen er eten en drinken en onthielden vooral de meters worst met boerenkool die de inwoners voor hen hadden klaargemaakt. Feit is dat men enkele jaren geleden op de zolder van het oude gemeentehuis een donkerrode vlag vond die in 1830 aangeboden werd door het intendancecomité aan de gemeente Orp als dank voor de smulpartij! De legende berust blijkbaar op waarheid…
Praktische informatie
KAPITTEL: de zaterdag van half april.
CONTACT: 0475/44.50.98 – henri.bauwin@skynet.be
Facebook: Confrérie des Mougneûs d’Vète Trëpe
La confrérie des Champignons de Folx-les-Caves promoot de paddenstoelen die aanvankelijk voortkwamen van een paddenstoelenkwekerij in Orp-Jauche, gevestigd in de prehistorische grotten van Folx-les-Caves. Ook al wordt de kwekerij niet meer uitgebaat sinds 1975, toch gaat de traditie van de teelt verder. Nadat ze hun gloriemoment vooral kenden tijdens het interbellum, zijn de grotten nu geklasseerd. De kleding van de broeders bestaat uit een cape met een kraag in de vorm van een paddenstoel, en een medaillon dat ook herinnert aan de paddenstoel. De kleuren zijn die van Folx-les-Caves: paars en wit. Behalve her tenue draagt elk lid op zijn borst een tinnen schaal aan een lint versierd met een paddenstoel.
Praktische informatie
KAPITTEL: de 4e zaterdag van juni.
CONTACT: 0475/37.09.22 – secret.confreriechampflc@proximus.be
Facebook: Confrérie des Champignons de Folx-les-Caves
Rixensart
La Confrérie du tire-bouchon werd opgericht op 6 december 1977 als œnologisch broederschap, maar werd al gauw een gastronomisch broederschap om de ‘tarte du vi paurin’ te promoten, die in de vergetelheid was geraakt. Deze taart ontleent haar naam aan de reputatie van de inwoners van Rixensart. Zij werden gierig genoemd en wilden altijd alles voor een zo laag mogelijke som kopen: voor niets of ‘pô rin’ in het Waals.
De broeders van het College en de Raad dragen een toga terwijl de Compagnons een cape dragen. Het bordeauxrood en goud van de toga en de cape herinneren aan de kleuren van Rixensart. De broeders en zusters dragen op de borst een vergulde kurkentrekker en een taste-vin in tin op de rechterschouder. Zij dragen ook een medaille die een tros druiven voorstelt en op de linkerschouder is er een versiersel met de wapens van deze Waals-Brabantse gemeente.
Praktische informatie
KAPITTEL: in januari of februari van de onpare jaren.
CONTACT: 010/41.73.49 – jcleveau@yahoo.fr
Tubize
La confrérie de la Bière du Betchard is ontstaan in Tubize, een gemeente in het westen van Waals-Brabant. De naam is ontleend aan de mascotte van de gemeente, een vreemd bronzen mannetje dat op de Grand-Place troont. De ridders van dit broederschap promoten het bruin en blond Betchard bier, maar ook de streekproducten van Tubize en zij leggen ook een eed af: ‘Je fais serment de déguster, faire connaître et faire valoir toujours et en tous lieux, la Betchard brune ou blonde ainsi que les produits du terroir tubizien dont je défendrai les vertus, dans la dignité, la sagesse et le respect des lois’. Op 24 november 2018 kreeg Manneken-Pis een nieuw kostuum van de Confrérie de la Bière du Betchard, ter gelegenheid van de 10e verjaardag van de vereniging.
Praktische informatie
Villers-la-Ville
La Confrériye des Hostieux Moines de l’Abbaye werd officieel opgericht op 7 december 1995 in Villers-la-Ville. Dit broederschap had als belangrijkste doel de brouwerij op de abdijsite weer tot leven te brengen in een gebouw dat werd opgetrokken tussen 1270 en 1278. Sinds 2015 is dat doel bereikt. Op de site van de Abdij van Villers-la-Ville is nu een microbrouwerij actief die 4 bieren brouwt volgens recepten van de monniken.
De kleding van de leden is deze van de cisterciënzermonniken uit de 15-16e eeuw: een wit habijt, zwart schapulier met capuchon, een zwarte riem en sandalen.
Praktische informatie
KAPITTEL: de 3e zondag van juni tijdens onpare jaren.
CONTACT: 071/87.72.85 ou 0495/24.26.12
info@hostieux.org
Facebook: Hostieux Moines de Villers en Brabant
La confrérie du Vignoble de l’Abbaye de Villers heeft de kleine wijngaard van de tuin van de abt weer tot leven gebracht, nadat die een vijftigtal jaren was verwaarloosd. De wijngaard is 20 are groot en verdeeld over 5 niveaus. De leden produceren hier de wijnen van Villers-la-Vigne: 4 originele producten die uniek zijn vanwege de vinificatietechnieken en kenmerken, en de plaats waar ze tot stand komen. De broeders dragen een bordeauxkleurige schort met een logo en nodigen het publiek uit om deze ongewone producten uit Waals-Brabant te komen proeven.
Praktische informatie
CONTACT: vignoble@villerslaville.be – www.villers-la-vigne.be
Facebook: Villers la Vigne. Le vignoble de l’Abbaye de Villers la Ville
Waterloo
La confrérie Maitres Paveüs Scribeux et Mougneux de Tarte au Sucre zag het daglicht in 1993 in de geest van de traditie van de stratenleggers van Waterloo en de handel in suikerbieten. Dit Waals-Brabants broederschap wou zo de herinnering in stand houden aan de stratenleggers (les Paveûs) van Waterloo, waarvan de faam de Europese grenzen overschreed. Het wil ook schrijvers van alle leeftijden aanmoedigen die in Waterloo wonen of er ooit verbleven en erover schreven (les Scribeux). Victor HUGO et Armand BERNIER zijn daar de meest illustere voorbeelden van. In de derde plaats wil het broederschap de suikertraditie van Waterloo in stand houden en dat doet het met zijn suikertaart (Les Mougneux de Tarte au Sucre).
Het kostuum van de broeders is een watergroene toga met witte boord, vergezeld van een medaillon.
Praktische informatie
KAPITTEL: de 2e zaterdag van april.
CONTACT: confrerie.tarte.waterloo@gmail.com
Facebook: confrerietarteausucre.dewaterloo
Wavre
La Confrérie du Stofé uit Wavre werd gesticht op 16 september 1972. Het engageert zich om de tradities en gewoontes van Wavre te behouden, te verdedigen en te vernieuwen met als doel het toerisme te bevorderen. Dat gebeurt met een kaas, de ‘stofé’, en de taart met dezelfde naam. De echte ‘tarte au stofé’ van Wavre is overigens opgenomen als Immaterieel Cultureel Erfgoed van Wallonië en Brussel. Anekdote: tijdens een groot feest liet de edele dame Alice (afstammelinge van de Heer Godfroid de Wavre) de taart uitdelen aan het opgetogen volk en zei: “Ik serveer jullie taart met kaas, deze die later befaamd zal worden en die zo lekker is dat men zelfs zonder honger, geen nee zal zeggen…”. Vandaag treedt Alice om de 5 jaar op tijdens een feestelijk en folkloristisch evenement in de ‘cité du Maca’ (Wavre): het spel van Jean & Alice.
De kledij van dit broederschap uit Waals-Brabant bestaat uit een wijde bordeauxkleurige toga met een parelgrijze afboording, met daarboven een medaillon.
Praktische informatie
KAPITTEL: de 3e zondag van september.
CONTACT: 0486/60.06.00 – www.confreriedustofe.be – confreriedustofe@gmail.com
Facebook: L’Echanson de la Confrérie du Stofé